Koraalriffen sterven af omdat ze onophoudelijk onder druk staan door talloze mondiale en lokale problemen, waaronder klimaatverandering, vervuiling, overbevissing, afnemende waterkwaliteit en niet-duurzame kustontwikkeling.
Koraalriffen zijn enorm belangrijk voor ons milieu en de gezondheid van onze planeet.
Ze bieden een habitat aan 25% van alle zeeleven, waarvan vele ook in het levensonderhoud voorzien van plaatselijke bevolking. Ze verschaffen voedsel en inkomen aan een half miljard mensen wereldwijd. Koraalriffen bieden niet alleen een gevarieerde habitat, maar beschermen kustgemeenschappen ook tegen extreme klimaatgebeurtenissen.
In dit artikel kijken we naar het probleem EN naar concrete klimaatacties die jij kunt uitvoeren om bij te dragen aan het behoud van koraalriffen.
Effecten van de vernietiging van koraalriffen op mens en milieu
Ondanks hun cruciale rol voor het milieu is tussen 1950 en 2020 ongeveer 50% van de levende koraalriffen in de wereldzeeën verloren gegaan. Als er niet snel actie wordt ondernomen om deze kostbare natuurlijke hulpbron te beschermen, schatten wetenschappers dat alle koraalriffen tegen 2050 dood zouden kunnen zijn.
Koraalriffen staan bekend als hotspots van biodiversiteit, en als ze afsterven, heeft dat gevolgen voor het omringende ecosysteem. De dood van de helft van het koraal in de wereld sinds 1950 wordt ook in verband gebracht met een daling van de biodiversiteit van de riffen met 63%.
Dit heeft geleid tot een daling van het aantal gevangen vissen, ondanks een verhoogde inspanning van de visserijsector. Wereldwijd zijn 500 miljoen vissers en vrouwen afhankelijk van de visserij op koraalriffen. Deze industrie wordt gewaardeerd op meer dan $10 miljard. Visserijen die afhankelijk zijn van de biodiversiteit van koraalriffen om een gezond vis-quotum te leveren, lopen een steeds groter risico naarmate meer koraalriffen afsterven.
Verbleekte of beschadigde koraalriffen zijn ook minder aantrekkelijk voor toerisme. Na verloop van tijd kan dit gevolgen hebben voor de plaatselijke economie.
Kortom: Onze koraalriffen niet beschermen is niet alleen funest voor het klimaat maar ook economisch niet slim. En juist in die economische gevolgen liggen ook kansen om tot betere bescherming te komen. (Maar later daar meer over.)
Waarom zijn koraalriffen aan het afsterven?
Koraalriffen worden bedreigd door veel verschillende activiteiten, voornamelijk van menselijke oorsprong. De belangrijkste bedreigingen op een rij:
- Klimaatverandering
- Klimaatverandering kan veel negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid van koraalriffen, veroorzaakt door een reeks factoren, waaronder:
- Stijging van de zeespiegel. Dit kan leiden tot meer sedimentatie en het verstikken van koraalriffen.
- Verhoogde temperaturen aan het zeeoppervlak. Hogere temperaturen zetten koralen onder druk, wat leidt tot verbleking en het afsterven van koraalriffen.
- Verzuring van de oceanen. Naarmate oceanen over de hele wereld meer kooldioxide uit de atmosfeer opnemen, worden ze zuurder. Dit vermindert de groeisnelheid van koraal en kan hun structuur aantasten, wat tot meer breuken leidt.
- Veranderingen in de oceaanstromingen. Dit kan van invloed zijn op de hoeveelheid voedsel die voor koraal beschikbaar is, en op de verspreiding van koraallarven.
- Veranderingen in stormpatronen. Toenemende kracht en frequentie van stormen in de gebieden rond koraalriffen kunnen deze delicate structuren vernietigen.
Klimaatverandering heeft ook indirecte schadelijke gevolgen voor koraalriffen. Doornenkroonzeesterren zijn bijvoorbeeld koraaleters, wat betekent dat ze levend koraal eten. In sommige gebieden vertoont deze soort periodiek bevolkingsexplosies en kan daardoor snel koraalriffen vernielen. In een groot deel van de Indo-westelijke Stille Oceaan zijn deze zeesterren een van de belangrijkste oorzaken van de dood van koraalriffen.
De precieze oorzaak van deze bevolkingsexplosies is nog steeds niet volledig bekend. Eén theorie is dat er een verband is met de hogere nutriëntenniveaus als gevolg van door de mens veroorzaakte vervuiling die extra voedsel oplevert voor de larven van de zeesterren. Er wordt ook gedacht dat de stijgende zeetemperaturen populatie-explosies kunnen bevorderen.
- Vervuiling
Koraalriffen kunnen negatief worden beïnvloed door een reeks verontreinigende stoffen op het land die vervolgens in de oceanen terechtkomen:
- Ontzilting van water door ‘desalination’ ofwel het winnen van zoetwater uit zoutwater. Een restproduct van deze vorm van zoetwaterwinning is ‘brine’; water met een hoger zoutgehalte. Dat kan neerslaan op koraalriffen en fotosynthese verminderen. Vanwege de opwarming van de aarde neemt desalination sterk toe.
- Verhoogde sedimentniveaus. Kustontwikkeling, stormwaterafvoer en landbouw kunnen allemaal invloed hebben op het sedimentatieniveau. Wanneer deze sedimenten op koraalriffen terechtkomen, kunnen ze het vermogen van het koraal om zich te voeden, voort te planten en te groeien aantasten.
- Verhoogde nutriëntenniveaus. Afvloeiing van meststoffen kan bijdragen tot eutrofiëring en dode zones in de oceaan, die koraalriffen kunnen beschadigen.
- Zonnebrandcrème. Zonnebrandcrème spoelt weg met de watervervuiling op het land of komt in het ecosysteem van een koraalrif terecht wanneer mensen erover zwemmen. Er wordt aangenomen dat elk jaar 4.000 tot 6.000 ton zonnebrandcrème in de ecosystemen van koraalriffen over de hele wereld terechtkomt. Veelgebruikte ingrediënten van chemische zonnefilters zijn oxybenzone en octinoxate, die beide niet alleen een toxisch effect op koralen kunnen hebben, maar ook slapende koraalvirussen kunnen activeren die vervolgens verbleking en sterfte van het koraal veroorzaken.
- Zwerfvuil en microplastics. Zwerfvuil van het vasteland dat in onze oceanen terechtkomt, kan aan koraal blijven kleven en de hoeveelheid beschikbaar zonlicht blokkeren. Koraal kan ook microplastics consumeren die qua grootte vergelijkbaar zijn met het zoöplankton waarmee ze zich van nature voeden. Van sommige koralen is zelfs aangetoond dat ze microplastics opnemen in hun celmembranen. Het effect daarvan is nog niet aangetoond.
- Destructieve visserijpraktijken
Veel verschillende vismethoden hebben de potentie om koraalriffen te vernietigen, waaronder:
- Overbevissing, vooral wanneer een specifieke soort het doelwit is, kan het delicate evenwicht van een koraalrifecosysteem verstoren. In sommige koraalriffen zijn reuzentritonslakken in grote aantallen weggevangen vanwege hun aantrekkelijke schelp. Als ze worden weggevangen, exploderen de aantallen van hun natuurlijke prooi, zoals de doornkroonzeester, wat leidt tot verdere vernietiging van het rif.
- Vistuig kan grote delen van diepzeekoraalriffen vernietigen wanneer ze over de zeebodem rollen. Ook afgedankt vistuig kan aan koraalriffen blijven vastzitten en schade veroorzaken.
- Blast fishing. Explosieven die in zee tot ontploffing worden gebracht, doden de vissen in de omgeving, waardoor ze voor de vissers gemakkelijker te vangen zijn. Deze methode vernietigt ook koraalriffen en andere soorten waarop de vissers niet vissen.
- Cyanide vissen. Bij deze methode wordt natriumcyanide gebruikt om vissen die op koraalriffen leven tijdelijk te verdoven. Deze vissen worden vervolgens verzameld en verkocht aan zowel de aquariumhandel als de handel in levend vis voedsel. De cyanide doodt ook de koraalpoliepen. Naar schatting wordt één vierkante meter koraalrif vernietigd voor elke vis die met cyanide wordt gevangen.
Wat kun je doen om koraalriffen te beschermen?
De snelle achteruitgang van koraalriffen kan verontrustend zijn, maar er zijn veel individuele acties die we kunnen ondernemen om ze te redden, zowel thuis als bij het bezoeken van koraalriffen.
- Bedrijven moeten zich inspannen om emissiereductiedoelstellingen en duurzame ontwikkelingsdoelen vast te stellen en actief te verwezenlijken om koraalriffen en ons milieu in zijn geheel te helpen. Alles wat je doet om bedrijven daarbij te helpen heeft indirect ook een positief effect op koraalriffen.
- In sommige gebieden, zoals het Groot Barrièrerif in Australië, worden de doornkroonzeesterren tijdens een populatie-explosie van de riffen verwijderd in een poging hun destructieve effecten te beperken. Donaties aan dit soort initiatieven zijn natuurlijk altijd welkom. Je kunt bijvoorbeeld hier doneren.
- Coral Vita is een commercieel bedrijf dat koraal plant in opdracht van bijvoorbeeld de toeristische sector die willen dat hun bezoekers ook in de toekomst van het zeeleven kunnen blijven genieten. Maar het is ook mogelijk om dit project te steunen met een donatie.
Daarnaast kunnen klimaatcoaches wellicht ondersteuning bieden bij het in contact brengen van mogelijke klanten. Ook is de technologie die Coral Vita heeft ontwikkeld om sneller koraalriffen te herstellen ‘open source’. Dit betekent dat ook andere start-ups ermee aan de slag kunnen gaan.
- Gebruik zo min mogelijk single use plastics.
- Maak zo min mogelijk gebruik van meststoffen in je tuin en koop biologisch.
- Bezoek je een koraalrif, wees dan voorzichtig bij het snorkelen of duiken, zodat u de riffen niet aanraakt of beschadigt met visgerei of ankers. En bezoek alleen koraalriffen waar lokaal toerisme werk maakt van het beschermen ervan. Zo draagt je vakantiegeld bij aan behoud. (Geen verre reizen maken is natuurlijk weer op andere manieren milieuvriendelijk).
- Als je koraalriffen bezoekt, gebruik dan zonnebrandcrème met zinkoxide of titaniumoxide. Deze minerale bestanddelen zijn minder schadelijk voor koraalriffen. Als je in het water bent, probeer dan een vest tegen huiduitslag te gebruiken als alternatief voor zonnebrandcrème, en draag in het water kleding met lange mouwen. In januari 2021 verbood Hawaï de verkoop van zonnebrandcrème met oxybenzone en octinoxaat om de koraalriffen te beschermen. Zonnebrandcrème met deze schadelijke stoffen is ook verboden in Palau, Bonaire, Aruba, sommige delen van Mexico en op de Amerikaanse Maagdeneilanden. In sommige gebieden, waaronder Palau, zijn ook andere cosmetica- en zonnebrandmiddelen zoals parabenen en triclosan verboden.
Waarschijnlijk zal het gebruik van schadelijke zonnebrandcreme in de toekomst nog verder verboden worden en is deze lijst achterhaald. Geen schadelijke zonnebrandcreme gebruiken is natuurlijk het beste.
Bronnen:
* Barrierreef
* Coral Vita
* Society for Conservation Biology
* Journal of Environmental management