Onderzoekers hadden wel verwacht dat het smelten van de ijskappen zou toenemen als reactie op de opwarming van de oceanen en de atmosfeer. Maar wat hen verraste is de snelheid waarmee het smelten versneld. Uit onderzoek blijkt dat Antarctica en Groenland nu zes keer sneller ijs verliezen dan in de jaren negentig en verantwoordelijk zijn voor ongeveer een derde van alle zeespiegelstijging van dit moment.
De ijskappen op Groenland en Antarctica smelten zo snel dat ze de ergste voorspellingen van klimaatwetenschappers evenaren, zo blijkt uit een nieuwe studie. Door het smelten is het mondiale zeeniveau in de afgelopen twee decennia met 1,8 centimeter gestegen.
Als dit tempo aanhoudt, zal de zeespiegel tegen het einde van de eeuw naar verwachting met nog eens 17 centimeter stijgen, waardoor 16 miljoen mensen het risico lopen op jaarlijkse overstromingen van de kust, zo meldt een team van Britse en Deense onderzoekers.
Het smelten van het ijs op Groenland heeft het mondiale zeeniveau met 10,6 millimeter doen stijgen sinds de ijskappen in de jaren negentig voor het eerst per satelliet werden gevolgd. Het smelten van het ijs op Antarctica heeft het mondiale zeeniveau met 7,2 millimeter doen stijgen. De meest recente metingen tonen aan dat de oceanen elk jaar met 4 millimeter stijgen.
De onderzoekers waarschuwen dat de ijskappen ijs verliezen in het slechtst denkbare scenario dat door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties is voorspeld.
Omdat het smelten de klimaatmodellen die wetenschappers gebruiken aan het inhalen is, lopen onderzoekers het risico niet voorbereid te zijn op wat komen gaat.
Omdat de ijskappen ons huidige worst-case scenario volgen, moeten ze met een nieuw scenario komen, zodat beleidsmakers beter geïnformeerde strategieën kunnen plannen om de zeespiegelstijging te beperken en zich aan te passen,
Overheden moeten in hun planning rekening houden met mogelijke scenario’s en op voorhand actie ondernemen. Als we de mate van zeespiegelstijging waarmee we in de toekomst te maken zullen krijgen onderschatten, kunnen de genomen maatregelen onvoldoende zijn, waardoor kustgemeenschappen kwetsbaar blijven.
Tot nu toe is de zeespiegel wereldwijd vooral gestegen door thermische uitzetting, wat betekent dat het volume van het zeewater groter wordt naarmate het warmer wordt. De afgelopen vijf jaar is het water van smeltende ijskappen en berggletsjers echter de belangrijkste oorzaak van de zeespiegelstijging geworden, zo wijzen de onderzoekers uit.
Het zijn niet alleen Antarctica en Groenland die de zeespiegelstijging veroorzaken. De onderzoekers zeggen dat duizenden kleinere gletsjers smelten of volledig verdwijnen.
De gevolgen voor Nederland
Voor Nederland is het ophogen of verstevigen van dijken noodzakelijk. Maar op een bepaald moment moeten we de rekensom maken of de kosten wel opwegen tegen de baten van kustverdediging. De infrastructuur van Rotterdam is bijvoorbeeld biljoenen waard. Die wil je beschermen. Maar kan hetzelfde gezegd worden van weideland? Bij een te hoge zeespiegelstijging moeten we waarschijnlijk land teruggeven aan de zee. Zeespiegelexperts noemen dit ‘plan B’ maar het is zeker geen onwaarschijnlijk scenario.
Maar zelfs als een havenstad als Rotterdam beschermd wordt, kunnen andere grote havensteden in problemen raken waardoor de internationale handel van goederen toch geraakt wordt. Veel landen hebben niet de financiële middelen om hun havensteden te beschermen.
Zeespiegelstijging kan ook zorgen voor zout grondwater. Dit proces heet ook verzilting. Er zijn eigenlijk geen middelen om verzilting tegen te gaan. Als het zeewater stijgt, wordt grondwater zouter en dat is schadelijk voor gewassen. Vooral kustprovincies zullen hier last van ondervinden.
Niet alleen de zeespiegelstijging een gevaar. Ook rivieren die bij onregelmatige regenval overstromen vormen een bedreiging. Rivierwater loopt moeilijker naar een hoger staande zee. Voor het beleid van rivieren is Nederland sterk afhankelijk van aanvoerende landen zoals Duitsland en België. Een strategie werkt alleen door internationale samenwerking.
Bronnen:
* Nature
* Nu
* Rijksoverheid
* Rijkswaterstaat